دومین هتل مدرن در ایران در قم ساخته شده است
تاریخ انتشار: ۴ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۲۶۸۳۹۷
ایسنا/قم یک قم پژوه تاریخچه شهرسازی قم را تشریح کرد.
سیدمحسن محسنی، شامگاه سوم آبان، در اولین پرسمان ایسنا قم که به همت بنیاد قم پژوهی با موضوع «تکوین شهرسازی مدرن در قم» برگزار شد، با بیان اینکه کشاورزی و دامداری موجب شکل گیری قم شده است، عنوان کرد: مراتع سرسبز قم سبب تجمع انسانی در قم شده بود اما این تجمعات به صورت پیوسته نبوده بلکه پراکنده بوده است به همین خاطر در متن‌های دوران قاجار از این منطقه به عنوان چهل قلعه یا چهل حصاران یاد شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی با اشاره به اینکه مشهورترین این قلعه‌ها، قلعه قصر دختر، کمیدان، ابَرَستجان در دامن کوه یزدان (شاه جمال) بوده است، ادامه داد: بسیاری از این قلعه‌ها تا اوایل دوران جمهوری اسلامی نیز پابرجا بوده‌اند و هنوز هم در مسیر جاده جعفریه برخی از آثار این قلعه‌های خشتی وجود دارد.
وی با بیان اینکه برخی می‌گویند قم بر گرفته از نام کمیدان بوده است که به کم و بعد به قم تغییر یافته است؛ اضافه کرد: بر اساس آثار به جا مانده و متن‌های تاریخی هم در غرب قم و هم در شرق قم سکونتگاه‌هایی وجود داشته اما شرق قم اهمیت بیشتری نسبت به غرب داشته است، زیرا حضرت معصومه (س) و سایر اماکن تاریخی در شرق قم است که بنده به این نتیجه رسیدم که این اهمیت به دلیل شیب زمین بوده است، زیرا شیب در گذشته اهمیت زیادی داشته است.
وی افزود: در سال ۲۰۱ حضرت معصومه (س) برای دیدن برادرشان مهاجرت می‌کنند که بعد از مسمومیت در ساوه به اصرار خودشان به قم می‌آیند و با استقبال قمی ها مواجه می‌شوند و در منزل موسی بن خزرج ساکن می‌شوند و در انوار مشعشعین نیز یاد شده است که حتی فردی داروی حضرت معصومه (س) را رایگان می‌داده است و تا دوران قاجار نیز قبر این فرد مشخص بوده است.
محسنی ادامه داد: حضرت معصومه (س) بعد از وفات در باغی به نام بابلان که برای موسی بن خزرج بوده است دفن می‌شوند و به نظر می‌رسد بعد از اینکه حضرت معصومه (س) در باغ بابلان (شرق قم) دفن می‌شوند سکونت در غرب قم متروکه می‌شود و در شرق قم توسعه شکل می‌گیرد که این توسعه پیوسته بوده است.
وی با بیان اینکه در دوران اسلام توسعه به صورت خطی می‌شود، یادآور شد: در قبل از اسلام توسعه به صورت نقطه‌ای بوده است که اگر این نقاط را به هم متصل می‌کردیم چند ضلعی نامنظم به وجود می‌آمده است.
وی در رابطه با علل شکل گیری توسعه نقطه‌ای در قبل از اسلام تصریح کرد: یکی از دلایل مطلوبیت بیشتر در ان نقطه بوده است و دلیل دیگر به خاطر مسائل دفاعی بوده است تا در مقابل اقوامی که از شمال ایران (دیلمان) هجوم می آوردند بتوانند دفاع کنند.
این قم پژوه ادامه داد: حرم حضرت معصومه (س)، شکل گیری بازار قم به صورت شرقی و غربی (ابتدا بازار کهنه بوده و سپس بازار نو) از دلایل شکل گیری توسعه در شرق قم بوده است.
وی افزود: نسخه‌ای از قرآن مجید وجود دارد که که وقف نامه دارد که در آن بیان شده است که این قرآن وقف مسجد جامع قدیم قم واقع در خارج درب ساوه است، که در دوران قاجار دروازه ساوه نزدیک پل علیخانی بوده است و به دروازه ساوه، دروازه خاکفرج، درب معصومه نیز شهرت داشته است.
پژوهشگر قم ادامه داد: بر اساس این متن متوجه می‌شویم زمانی مسجد جامع عتیق یا همان مسجد امام حسن عسکری(ع) خارج از محدوده شهر بوده است که واقف بیان کرده است این را وقف «مسجد جامع عتیق خارج درب ساوه» می‌کنم.
وی عنوان کرد: در کتابچه‌های دوران قاجار نیز زمانی که از باغ پنبه یاد می‌کنند می‌گویند بیوت جدیدی در قسمتی از این باغ در حال شکل گیری است که نشان می‌دهد تکامل از شرق به غرب بوده است.
قم در دوران قاجار
وی با اشاره به اینکه دومین هتل مدرن در ایران در قم ساخته شده است، بیان کرد: در دوران قاجار، نخستین تأسیس‌های مدرن شکل گرفت که مهمانسرای مهندسیه (حدفاصل چهار راه خورشید تا میدان شهید مطهری) ازجمله آنها است که این هتل قطعاً دومین هتل مدرن ایران و احتمالاً اولین است؛ زیرا تاریخ تأسیس مهمانسرای قزوین بعد از مهندسیه ذکر شده است.
قم در دوران پهلوی اول
محسنی عنوان کرد: اولین مدرن سازی در دوره پهلوی اول در قبرستان بابلان ایجاد شد که حدفاصل میدان آستانه (ضلع شمالی حرم حضرت معصومه (س) تا کوچه آب انبار سید عرب (کوچه ننه عباس) بوده است.
وی ادامه داد: در قبرستان بابلان بزرگان و علمای زیادی دفن بودند که بیان شده است بسیاری از بزرگان برای آن که از این مسیر عبور کنند کفش‌های خود را در می آوردند اما با همه احترامی که به میراث تاریخی داریم امکان حفظ کامل آن وجود نداشته است اما این نوع تخریب هم درست بوده است جای بحث دارد.
این قم شناس با اشاره به اینکه بر اساس اسنادی که موجود است این کار بدون برنامه نبوده و از طراحان خارجی برای آن استفاده شده است، بیان کرد: تا قبل از ۱۳۰۷ خیابانی در قم وجود نداشته است و تا قبل از ان فقط دو کوچه به نام خیابان بالا (حضرتی واقع در کنار رودخانه) و خیابان پایین (کوچه ننه عباس) وجود داشته است که نسبت به هم قائم بودند و مسجد امام در بین آنها قرار داشته است.
وی با بیان اینکه نخستین خیابان قم، خیابان ارم است، یادآور شد: اولین خیابان قم از درب حرم تا نزدیکی بازار کویتی های فعلی سپس از بازار کویتی ها تا نزدیکی سه راه بازار فعلی بوده است که در ضلع شمالی آن حرم حضرت معصومه (س)، در ضلع غربی برخی ابنیه مانند مدرسه فیضیه، دارشفا و مسجد امام بوده است و خیابان آذر نیز در سال ۱۳۱۷ شکل گرفت که از پل علیخانی تا میدان کهنه بود و در دوران پهلوی دوم نیز از میدان کهنه تا میدان نکوئی آن شکل گرفت.
وی با بیان اینکه بسیاری از تأسیسات مدرن در دوران رضا خان پهلوی شکل گرفت و علمایی مانند شیخ عبدالکریم حائری نیز در این مدرن‌سازی نقش داشتند، ادامه داد: مرحوم متولی باشی نیز یکی از نخستین کتاب خانه‌های ایران که در قدیم به آن قرائت خانه می‌گفتند را تأسیس کرد.
محسنی با بیان اینکه خیابان تهران یا امام فعلی در دوران پهلوی دوم شکل گرفت و مطالعات خیابان چهارمردان نیز در دهه ۳۰ بوده است اما خیابان ان در دهه ۴۰ شکل می‌گیرد همچنین ۴۵ متری عماریاسر نیز در اواخر پهلوی دوم شکل گرفت، ادامه داد: در دوران پهلوی دوم نیز آیات عظامی مانند شریعت‌مداری، گلپایگانی و.. در مدرن‌سازی نقش داشتند و آیت الله گلپایگانی بیمارستان گلپایگانی و آیت الله شریعت‌مداری دار تبلیغ را ساختند.
اگر هنر مدرن سازی ندارید به بافت تاریخی آسیب نزنید
این پژوهشگر با بیان اینکه مطالعات تاریخی در توسعه شهری بسیار اهمیت دارد، تأکید کرد: قم شهری میراثی است و از کهن‌ترین شهرهای شیعه نشین محسوب می‌شود و اگر افراد هنر مدرن‌سازی ندارند نباید به بافت تاریخی شهر دست اندازی کنند.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: منطقه قم استانی فرهنگی و هنری میراث فرهنگی شهرسازي دوران پهلوی دوران قاجار حضرت معصومه مدرن سازی پهلوی دوم شرق قم شکل گرفت شکل گیری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۲۶۸۳۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»